Ξεφυλλίζοντας τον 20ό αιώνα… μέρος δεύτερο

Ένα ακόμη τεύχος του περιοδικού 20ός αιώνας είναι γεγονός. Το περιοδικό, αφιερωμένο στη μελέτη της κοινωνικής και πολιτικής, αλλά και πολιτισμικής, ιστορίας του προηγούμενου αιώνα, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα χώρο ακαδημαϊκά ζωντανό και ανοιχτό σε καινούριες συζητήσεις και νέες ερευνητικές διαθεσιμότητες. Στόχος  είναι να αποτελέσει το περιοδικό ένα βήμα από το οποίο θα μπορούν να μοιράζονται τη δουλειά τους με το κοινό κυρίως νέοι επιστήμονες, οι οποίοι έτσι θα αποκτήσουν πρόσβαση στον ευρύτερο ακαδημαϊκό χώρο.

Το δεύτερο τεύχος, σε συνέχεια του πρώτου, εστιάζει και πάλι στη  δεκαετία του 1940, συνεχίζοντας τη δημοσίευση άρθρων τα οποία προήλθαν από τη διημερίδα του Δικτύου Μελέτης Εμφυλίων Πολέμων που είχε θέμα: «Αναζητώντας νέες ερευνητικές κατευθύνσεις για τη δεκαετία  του 1940» και πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τον Δεκέμβριο του 2021.

Η διημερίδα απευθυνόταν αποκλειστικά σε νέους επιστήμονες, υποψήφιους διδάκτορες ή διδάκτορες που είχαν αποκτήσει πρόσφατα τον τίτλο τους. Οι ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν αφορούσαν όλο το εύρος της δεκαετίας του 1940, από την περίοδο του πολέμου και της Κατοχής μέχρι την Απελευθέρωση, τη Λευκή Τρομοκρατία και τον Εμφύλιο. Οι θεματικές που προσεγγίστηκαν κάλυπταν αξιοσημείωτο εύρος, με ιδιαίτερη επικέντρωση στις συνθήκες ζωής στις πόλεις και στις πολιτικές πρόνοιας, στις εκκενώσεις χωριών, στις μετακινήσεις πληθυσμών και στους εσωτερικούς πρόσφυγες, στον δωσιλογισμό, στις μνημονικές αποτυπώσεις των εμφύλιων συγκρούσεων στην τοπική κλίμακα και, τέλος, στην προφορική ιστορία και στις αναπαραστάσεις του Εμφυλίου Πολέμου.

Τα κείμενα αυτού του τεύχους επικεντρώνονται στον Εμφύλιο Πόλεμο και κυρίως σε εκδοχές της τοπικής ιστορίας. Πιο συγκεκριμένα, τα κείμενα που ακολουθούν ασχολούνται με τις μετακινήσεις πληθυσμών κατά την περίοδο του Εμφυλίου  στην περιοχή των Τρικάλων (1946-1949) και  στο νομό Κιλκίςˑ την εμφύλια σύγκρουση αλλά και  τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις   στην Άνω Μεσσηνίαˑ την τύχη των παιδιών της Αιτωλοακαρνανίας, τα οποία ανέλαβε να φροντίσει η οργάνωση «Αμερικανική Περίθαλψη Πολεμοπαθών Παιδιών»ˑ την πολιτική προσφυγιά στη γιουγκοσλαβική Μακεδονία. Επιπλέον, εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται και καθιερώνεται η εθνικοφροσύνη στο δημόσιο χώρο και λόγο στη Θεσσαλονίκη του Εμφυλίου  και παρουσιάζονται οι εμπειρίες των μαχητριών του πολέμου.

Το περιοδικό, όπως έχει  επισημανθεί,  δεν σκοπεύει να περιοριστεί σε κείμενα που αφορούν αποκλειστικά στη μελέτη της δεκαετίας του 1940, ούτε και σε  πτυχές της ελληνικής εμπειρίας. Στο πλαίσιο αυτό, σε επόμενα τεύχη θα   ενσωματωθούν  θεματικές που αφορούν ολόκληρο τον 20ό αιώνα και φτάνουν μέχρι σήμερα . Γι’ αυτό τον λόγο το τρίτο  τεύχος θα εμπεριέχει ένα αφιέρωμα στην περίοδο της Μεταπολίτευσης. Το κείμενο της πρόσκλησης ενδιαφέροντος δημοσιεύεται χωριστά.

Τελειώνοντας, για ακόμη μια φορά θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όσους βοήθησαν στην επιτυχία του εγχειρήματος. Πρώτα τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής, που ενθάρρυναν όλη τη διαδικασία της έκδοσης με κάθε δυνατό τρόπο. Κυρίως, όμως οφείλουμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, που με γενναιοδωρία και υπομονή στηρίζουν αυτή την προσπάθεια.

Η Συντακτική Επιτροπή